Dëmet në aksidente, për vlerat deri 100 mijë lekë, pagesa për 14 ditë

Një rregullore e miratuar nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare ka vendosur afate të qarta për çdo rast. Në vendimin e ri Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare ka hartuar një tabelë, e cila evidenton çdo rast të humbjes së aftësisë në punë, në mënyrë që të palët e dëmtuara të përfitojnë shpërblimin në bazë të diagnozës së saktë që kanë. Vlerat e dëmshpërblimit deri në 100 mijë lekë të rinj, të cilat konsiderohen të vogla, qytetarët duhet t'i marrin brenda 14 ditëve. Ndërkohë me rregullat që janë në fuqi tani, palët të cilat përfshiheshin në një aksident automobilistik nuk mund të merrnin në kohë të saktë dëmshpërblimin nga ana e kompanive të sigurimit, ndërsa ndryshimet kanë bërë që afati i llogaritjes së pagesës të konsiderohet koha kur depozitohen dokumentet pranë agjencisë së sigurimit, ndërsa vetë kompanitë duhet të kthejnë përgjigje brenda 8 ditëve nëse e pranojnë apo refuzojnë kërkesën. Kjo për drejtorin e Mbikëqyrjes së Sigurimit do të bëjë që vetë këto kompani të mos interpretojnë afatet dhe të shkaktojnë vonesa për qytetarët.

Pagesat

Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare ka hartuar një tabelë e cila evidenton çdo rast të humbjes së aftësisë në punë, në mënyrë që të palët e dëmtuara të përfitojnë shpërblimin në bazë të diagnozës së saktë që kanë. Vlerat e dëmshpërblimit deri në 100 mijë lekë të rinj, të cilat konsiderohen të vogla, qytetarët duhet t'i marrin brenda 14 ditëve. Tabela "shkalla e humbjes së aftësisë së përhershme në punë, tabela nr. 2", është e mbështetur kryesisht në "European physical and mental disability rating scale for medical purposes", të Bashkimit Europian si dhe në tabelat analoge të disa vendeve të Ballkanit Perëndimor (Kroaci, Kosovë, Mali i Zi, Maqedoni). Në këtë tabelë, janë listuar pasojat (sekuelat) e përhershme pasojë e dëmtimeve traumatike nga mjetet motorike dhe në shumicën e rasteve janë të shprehura në përqindje fikse si p.sh. 15%, 40% etj. Tabela është ndërtuar në përshtatje me topografinë regjionale të sistemeve të organeve të trupit njerëzor është e ndarë në gjashtë pjesë, secila e titulluar me emrin "Artikull", me numra nga 1 deri në 6. Çdo artikull ndahet në pika dhe nënpika, si p.sh.: art. 1, pika 1.1, nënpika 1.1.1 e kështu me radhë për secilën pasojë të çdo dëmtimi traumatik. Vlerësimi mjekësor, në dëmtimet serioze duhet të kryhet në një kohë kur gjendja shëndetësore e të dëmtuarit të ketë arritur një përmirësim mjekësor maksimal, pra rikuperimi të jetë arritur në masën më të mirë të mundshme dhe gjendja invalidizuese e pacientit konsiderohet e palëvizshme. Në këtë kontekst, koeficienti i paaftësisë nuk mund të përcaktohet të paktën para 6 muajve nga data e dëmtimit, përveç rasteve kur palët kanë rënë dakord ndryshe, duke bërë parashikime sa më të sakta për ecurinë e gjendjes shëndetësore dhe përmirësimin e tij maksimal të mundshme; konkluzione për ardhmërinë e të dëmtuarit në bashkëpunim me specialistët e fushave të ndryshme mjekësore.

Vlerësimi mjekësor në përcaktimin e pasojave (residuave) shëndetësore duhet të përshtatë rregullat e mëposhtme:

a. të identifikojë të gjitha dëmtimet traumatike, në momentin e traumës sipas përshkrimit të mjekëve të qendrave shëndetësore e spitalore;
b. të përcaktojë diagnozën dhe të analizojë ashpërsinë e dëmtimeve dhe pasojat që ato lenë ose do të lënë në jetën e përditshme shoqërore profesionale të të dëmtuarit edhe kur nuk kanë mbaruar procedurat mjekësore të shërimit e rehabilitimit;
c. të vlerësojë në përqindje shkallën e zvogëlimit të aktivitetit jetësor të personit të dëmtuar;
ç. të parashikojë në rastet kur i dëmtuari është në vazhdimësi të procedurave mjekësore paaftësinë pas përfundimit të tyre.
Vlerësimi për përcaktimin e pasojave shëndetësore duhet të bazohet:
1. Në shqyrtimin dhe vlerësimin e dokumenteve mjekësore që duhen të jenë pjesë e "Dosjes së dëmit":
a) kartelat klinike të trajtimit spitalor të të dëmtuarit (fotokopje e vulosur dhe firmosur nga përgjegjësi i zyrës së statistikës së institucionit);
b) kartela mjekësore personale e shërbimit ambulator të lagjes ku banon i dëmtuari (fotokopje e vulosur dhe firmosur nga përgjegjësi i zyrës së statistikës së institucionit);
c) epikriza zyrtare të ndryshme apo konsulta mjekësore me firmën dhe vulën personale të specialistit përkatës;
d) raporte paaftësie modular tip A dhe B, ose nga komisionet mediko-legale apo nga KMCAP-ja;
e) rografi, skaner, rezonance magnetike dhe çdo dokument tjetër të lëshuara nga institucionet mjekësore, që mund t'i disponojë i dëmtuari;
f) aktekspertimi zyrtar i mjekësisë ligjore;
g) të dhënat e ekzaminimeve plotësuese ose konsultave specialistike, krahas pasqyrimit në akt duhet t'i bashkëlidhet akti i vlerësimit.
2. Parimet Metodologjike të Përcaktimit të Koeficientit të Paaftësisë
a. Caktimi i përqindjeve bëhet në mënyrë të përshkallëzuar nga 0 deri 100% (totali nuk mund ta tejkalojë 100%-in).
b. Në raste të veçanta, kur pasojat e dëmtimeve trupore ndërthuren me pasojat nga një ngjarje të vjetër aksidentale e të dëmtuarit, vlerësimi duhet të bëhet duke zbritur përqindjen e mëhershme të zvogëlimit të aktivitetit jetësor.
c. Te pasojat e dëmtimeve të shumëfishta që mund të jenë njëkohësisht të pranishme në regjione të ndryshme të trupit (politraumat) si në kokë, kraharor apo gjymtyrë, përqindja e përgjithshme llogaritet duke filluar nga pasoja që ka përqindjen më të lartë, dhe më pas përqindjet vijuese caktohen duke u bazuar në rregullin në formulën e përcaktuar në këtë kapitull.
ç. Përqindjet e dëmtimit të gishtave mblidhen matematikisht.
d Kur vlera del me presje dhjetore shifra rrumbullakoset me numërorin më lart (p.sh.: 10.1 rrumbullakoset 11).
3. Metoda për llogaritjen e paaftësisë së përhershme
Vlerësimi në përqindje do të bëhet sipas artikujve të paraqitur në tabelën 2.
Në rastet e disa dëmtimeve trupore do të bëhet përllogaritja e humbjes të aftësisë për punë me metodën gjeometrike, duke bërë renditjen nga përqindja më e lartë deri te më e ulëta, sipas formulës më poshtë:
Formula: 1+1/2+1/4+1/8 etj.
1 Është dëmtimi i parë i plotë që korrespondon me përqindjen më të lartë
½ Është dëmtimi i dytë që korrespondon me përqindjen e dytë më të lartë (nëse ka dëme të tjera)
¼ Është dëmtimi i tretë që korrespondon me përqindjen e tretë më të lartë (nëse ka dëme të tjera)
1/8 Është dëmtimi i katërt që korrespondon me përqindjen e katërt më të lartë (nëse ka dëme të tjera).

910 mijë tonë naftë u prodhuan në 2018-n

Shqipëria prodhoi 910.000 tonë naftë bruto në vitin 2018 dhe 956,000 tonë naftë bruto në vitin 2017, më pak rreth 5 për qind krahasuar me 2017 dhe 47 për qind më pak në krahasim me prodhimin pik të vitit 2014 prej 1.36 milion tonë, sipas një analize të Altax, që i referohet të dhënave zyrtare. Ekspertët nga industria nxjerrëse thonë se kompanitë që investojnë në industri nuk kanë arritur të mbulojnë kostot përkatëse, dhe rrjedhimisht Shqipëria ka përfituar më pak se 2 për qind të vlerës së prodhimit deri tani. Prodhimi më i lartë i naftës në Shqipëri daton që nga viti 1974, kur shteti i atëhershëm komunist prodhoi 2.25 milion tonë të barabartë me rreth 38,408 fuçi naftë në ditë në një industri që përfshinte 34 ndërmarrje shtetërore dhe punësonte rreth 25,000 njerëz. Industria e prodhimit të naftës është eksportuesja e dytë më e madhe në Shqipëri dhe punëson më shumë se 3,000 vetë. Qeveria shqiptare merr nga eksporti vetëm rentën, si taksë kombëtare me normën 10 për qind, pasi asnjë kompani aktualisht nuk paguan normën e tatimit mbi fitimin që aplikohet në nivelin 50 për qind të fitimit që deklarohet në pasqyrat financiare vjetore, sipas Altax. Sipas kontratave aktuale, koncesionarët duhet të fillojnë të paguajnë tatimin mbi fitimin, pasi të kenë përmbushur kostot e investimeve. Kontrolli i Lartë i Shtetit (KLSH) përfundoi një auditim të performancës për "Procedurat dhe Rezultatet e Marrëveshjeve të Naftës në Shqipëri" në fillim të vitit 2017, duke vënë në dukje se ndikimi në ekonomi prej përdorimit të aseteve nëntokësore ka qenë minimal, si në aspektin e efektit mbi punësimin dhe në të ardhurat buxhetore. Shqipëria vlerësohet si një nga vendet më të pasura të Evropës në rezervat hidrokarbure në shelfin kontinental me një rezervë deri në 220 milionë fuçi dhe 5.7 miliardë metra kub gaz natyror. Sipas Shoqatës Shqiptare të Energjisë (AEA), Shqipëria vlerësohet të ketë rezerva deri në 277 milionë fuçi. Zona e naftës Patos-Marinëz-Kolonjë njihet si fusha më e madhe naftëmbajtëse në Evropën kontinentale. Sipas të dhënave zyrtare, Bankers Petroleum, prodhuesi më i madh i naftës në vend, i cili në mesin e vitit 2016 u ble plotësisht nga kompania Geo Jade e Kinës, përbën shumicën dërrmuese prej 89 për qind të prodhimit të përgjithshëm vendas, ndërsa Albpetrol sh.a. prodhimi (kompania shtetërore) përbën rreth 6% të prodhimit vendor. Pjesa më e madhe e naftës së nxjerrë në Shqipëri eksportohet e papërpunuar, duke e bërë atë një produkt me vlerë të shtuar të ulët dhe vetëm një pjesë e saj shkon në rafinerinë lokale, Ballsh dhe Fier, e cila ka ndryshuar pronësi disa herë pas privatizimit të dështuar të vitit 2008, duke falimentuar dhe mbyllur disa herë në dekadën e fundit. 'Monitor'